Pacjenci
U dzieci poniżej 4. r.ż. należy stosować maskę twarzową (o rozmiarze odpowiednim dla wieku), która powinna szczelnie przylegać do twarzy.
U dzieci ≥ 4. r.ż. i dorosłych lepszym rozwiązaniem jest używanie ustnika (mniejsze straty leku, więcej leku w płucach).
Sprzęt i lek
1. Nebulizator jest urządzeniem medycznym (inhalatorem) wytwarzającym z leku w płynie (roztwór lub zawiesina) aerozol leczniczy za pomocą sprężonego powietrza (inhalator pneumatyczny), drgającej siateczki z bardzo małymi otworami (inhalator siateczkowy) lub ultradźwięków (inhalator ultradźwiękowy).
2. Nebulizator pneumatyczny składa się z: komory nebulizacyjnej, kompresora, przewodu łączącego komorę nebulizacyjną z kompresorem oraz ustnika/maseczki (fot. 1). W komorze nebulizacyjnej znajduje się głowica nebulizacyjna, w której płyn jest przekształcany (rozpylany) w aerozol. Lek wlewa się do komory nebulizacyjnej.
3. W komorze zawsze po zakończeniu nebulizacji pozostaje część płynu (tzw. objętość zalegająca). Wynosi ona od 0,1 do 2,0 ml(to ważna informacja, którą trzeba znać). Ta objętość powinna być wypełniana lekiem, a nie rozcieńczalnikiem. Im mniejsza objętość zalegająca, tym lepszy nebulizator (mniejsze straty leku).
4. Nebulizator siateczkowy składa się z komory nebulizacyjnej (z głowicą), korpusu urządzenia ze źródłem zasilania (na baterie) i ustnika/maseczki. Jest znacznie mniejszy, poręczniejszy i cichszy od inhalatora pneumatycznego.
5. Do nebulizacji nadają się jedynie leki do tego przeznaczone.
6. Nebulizator powinien tworzyć aerozol dostosowany do choroby pacjenta i użytego leku, a w przypadku dzieci także do wieku (sprawdź to przed zakupem inhalatora).
7. Nebulizatory mogą produkować aerozol ciągle, niezależnie od oddychania chorego (starsze typy, gorsze urządzenia) oraz jedynie w czasie wdechu (nebulizatory sterowane wdechem, dla dzieci > 5. r.ż. i dorosłych, lepsze urządzenia).
8. W zapaleniu krtani optymalnym rozwiązaniem jest zastosowanie nebulizatora produkującego aerozol zawierający głównie cząstki o średnicy ok. 10 μm. U chorych z zapaleniem oskrzeli lub oskrzelików optymalnym rozwiązaniem jest zastosowanie nebulizatora tworzącego aerozol zawierający > 50% cząstek o średnicy < 5 μm.
9. Lek powinien mieć temperaturę pokojową i zostać otwarty tuż przed użyciem.
10. Należy używać jedynie maseczki lub ustnika z zaworkiem, który zamyka się podczas wdechu i otwiera podczas wydechu. Maseczka z otworami nie nadaje się do nebulizacji.
Pacjenci
1. Chory powinien usiąść w wygodnej dla siebie pozycji z głową lekko odchyloną do tyłu. Powinien oddychać spokojnie i równo oraz nie rozmawiać.
2. Nie należy prowadzić nebulizacji u dziecka podczas płaczu (bardzo duże straty leku).
3. Nebulizacja podczas snu jest także mało efektywna.
Sprzęt i lek
1. Należy trzymać nebulizator w pozycji pionowej.
2. Trzeba zakończyć nebulizację, gdy cały płyn z nebulizatora zostanie zainhalowany. Wtedy w inhalatorze pneumatycznym pojawi się odgłos „pryskania” lub „charczenia”, a w siateczkowym – sygnał wzrokowy lub dźwiękowy.
Pacjenci
Po nebulizacji glikokortykosteroidu (sterydu) należy:
a. wypłukać jamę ustną wodą (małym dzieciom dać do popicia wodę),
b. umyć skórę twarzy (po nebulizacji z użyciem maseczki),
c. po nebulizacji leku mukolitycznego (np. ambroksol, sól fizjologiczna) trzeba wykonać drenaż oskrzeli (oklepywanie klatki piersiowej) lub zastosować w tym celu specjalne urządzenie pomocnicze.
